Brahms Johannes
Johannes Brahms (1833 Hamburg – 1897 Wiedeń), kompozytor niemiecki, jeden z największych twórców muzyki XIX w. Uczył się u ojca, kontrabasisty, później u Edouarda Marxsena. Świetny pianista, w młodości podróżował jako akompaniator. Zaprzyjaźnił się wtedy z wielkim skrzypkiem, Josephem Joachimem, który przedstawił go Schumannowi. A Schumann odkrył w nim geniusza. Klara Schumann i Joachim patronowali rozkwitowi jego talentu. Zwalczające się niemieckie stronnictwa muzyczne próbowały go pozyskać – nadaremnie. Stał się sławny, z czasem zamożny, ale żył skromnie i samotnie. Po latach pianistycznych występów osiadł w Wiedniu i zajął się wyłącznie kompozycją. 4 symfonie, 2 koncerty fortepianowe, Koncert skrzypcowy i Koncert podwójny Brahmsa, są arcydziełami repertuaru symfonicznego. Jego twórczość kameralna należy do kanonu muzyki XIX w., podobnie jak kompozycje z udziałem chóru i solistów z Niemieckim requiem na czele, utwory fortepianowe i pieśni. W muzyce Brahmsa splatają się tradycje północnoniemieckie i wiedeńskie. Pierwsza wyraża się w dyscyplinie, umiarze i prostocie melodii, druga zaś wniosła do niej nieco tanecznego temperamentu i ciepły, serdeczny ton. Ideałem były dlań dzieła Beethovena i Haydna – stąd logika i rozmach formy – czuł się też Brahms po trosze spadkobiercą Schumanna. Nad tym wszystkim góruje jednak jego ton własny, liryczny, głęboki i żarliwy, przy tym pełen opanowania, męski. Wrażliwy na poezję, sam był poetą form małych i wielkich, obcy mu był dramat i opis. Stronił od dosłowności, wszelkiego programu, czy ilustracji, dlatego najbardziej wpływowy teoretyk i krytyk epoki Eduard Hanslick uznał jego twórczość za ideał muzyki absolutnej, którą przeciwstawiał muzyce Wagnera i Liszta. Brahms nie brał w tych sporach udziału. Kochał wolność i nigdy nie służył żadnej idei. Nie nauczał, ale wywarł ogromny wpływ na muzykę światową, nie tyle swym stylem, ile postawą wobec sztuki – pełną autentyzmu, odpowiedzialności i głębokiej radości tworzenia.
opracowanie Maciej Negrey
