Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach (1685-1750) jest uważany za największego kompozytora wszystkich czasów. Ale ani w jego życiu, wypełnionym obowiązkami kolejno w Arnstadt, Mühlhausen, Weimarze, Kötchen i Lipsku, ani w muzyce, z całym jej niedoścignionym mistrzostwem, nie ma śladu sztuczności, czy artystycznej pozy. Przeciwnie – wszystko jest naturalne, ludzkie, prawdziwe. Dlatego wszyscy ufają Bachowi ucząc się na jego dziełach, jak w najlepszym konserwatorium. Podobnie uczył się on sam – przepisując dzieła mistrzów, obracając w palcach każdą nutę i rozważając jej miejsce w kompozycji. Uczono się od niego nawet wówczas, gdy przebrzmiał styl barokowy. Mendelssohn przywrócił światu Pasję Mateuszową, bo od dziecka studiował dzieła Bacha i wiedział, co odkrył. Chopin nie wykonywał jego utworów publicznie, lecz przed występami ćwiczył je w samotności i skupieniu. Dziś trudno nam sobie wyobrazić świat bez muzyki Bacha, bo jest ona jak najczystsze źródło. Od czasów baroku style, gusta i zwyczaje zmieniły się po wielekroć – a ona trwa. Jest zwieńczeniem swej epoki, a zarazem istnieje poza wszelkimi kategoriami stylu. Wiele się mówi o idealnej formie dzieł Bacha, o mądrości i pięknie zawartym w ich kontrapunktycznej strukturze, o przejrzystości jego fug, o odkrywczej harmonice chorałów. A także o jego wszechstronności i swobodzie wypowiedzi we wszelkich gatunkach muzycznych epoki. Ale równie ważne jest to, że gdy chcemy komuś pokazać, czym jest „myśl muzyczna” – wystarczy, byśmy sięgnęli do któregokolwiek z preludiów z Das Wohltemperierte Klavier. Nikt nie przeczy, że muzyka Bacha łączy w sobie wiele różnorodnych impulsów, płynących z rozmaitych stylów i różnych stron świata, że chorał protestancki stanowił grunt, z którego wyrosła. Lecz wszystko to, łącznie z mistrzostwem polifonicznym, można odnieść do wielu innych twórców. Jednak to właśnie precyzyjne i piękne tematy Bacha były wzorem dla każdego kompozytora, który w swych dziełach pragnął wyrażać się jasno, jedną myślą muzyczną trafiając w sedno rzeczy.
