Kościół garnizonowy w Gnieźnie
Budowę kościoła p.w. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski (kościoła garnizonowego) w Gnieźnie rozpoczęto w 1838 roku, wg projektu Schildnera, z poprawkami Karla Friedricha Schinkela. Trwała ona 4 lata. Kościół został konsekrowany 25 września 1842 roku przez bpa Andreasa Wilhelma Freymarka, superintendenta generalnego z Poznania. Świątynia (pierwotnie ewangelicka) służyła zarówno parafii obejmującej miasto i sąsiednie wioski, jak i zborowi wojskowemu.
fot. Jerzy Andrzejewski
Kościół z I połowy XIX wieku ma budowę eklektyczną. Nad wejściem głównym góruje czworoboczna wieża w stylu włoskim, zwieńczona ceglanymi hełmami w kształcie stożków. Na drzwiach wejściowych świątyni zachowały się liczne napisy w języku niemieckim. W latach 1896-1897 kościół był rozbudowywany wg projektu Wesnigka. W jego wnętrzu wzdłuż ścian bocznych znajdują się empory. Kościół posiada dwie zakrystie. W drewnianym ołtarzu nad tabernakulum zamieszczono obraz Matki Bożej. Główną ozdobą prezbiterium są trzy piękne witraże przedstawiające postaci św. Piotra, św. Pawła oraz Chrystusa.
Z powodu prac remontowych rozpoczętych w 2010 roku zalany został fragment jednej ze ścian magistralnych kościoła odsłaniający fragment malowideł naściennych. W związku z tym, przeprowadzono wstępne prace badawcze, dotyczące rozpoznania historycznej stratygrafii warstw malarskich. W wyniku próbnych badań ustalono, że kościół posiadał historyczne rozwiązania malarskie. Dokonano kilku tylko odkrywek, które rodzą dziś więcej pytań, niż odpowiedzi. Dają jednak pewność, że malowidła naścienne istniały. Wiemy na pewno, że były to przynajmniej dwie warstwy malarskie. Ta najstarsza związana jest z ościeżami otworów okiennych i prawdopodobnie kolorystycznie i kompozycyjnie była zintegrowana z rozwiązaniami przeszkoleniowymi okien kościoła, wówczas kościoła ewangelickiego. Miała także, poza barwnym tłem w postaci bordiury, elementy floralne. Wyniki tych badań rodzą kolejne pytania, dotyczące całości kompozycji malarskiej wnętrza kościelnego, tzn. czy podobne rozwiązania malarskie występowały w sąsiedztwie łuku tęczowego, czyli na styku prezbiterium z korpusem nawowym, czy występowały nad arkadami międzynawowymi, czy były w postaci pasów nad stropem belkowym?
Do roku 1945 świątynia była we władaniu ewangelików, od 1945 jest własnością Skarbu Państwa i zarządza nią Ministerstwo Obrony Narodowej.
